Pierwsza firma jaką formę prawną wybrać?
Podstawowe pytanie dotyczące odpowiedniej formy prawnej firmy to: czy firmę chcesz prowadzić w pojedynkę czy z kimś? Jeśli firmę zamierzasz prowadzić sam to najlepszą opcją będzie założenie Jednoosobowej Działalności Gospodarczej, która jest najprostszą w rejestracji i możesz to zrobić internetowo za pośrednictwem strony: www.biznes.gov.pl.
Jeśli firmę zamierzasz prowadzić z kimś to pojawia się temat spółek. W Polsce funkcjonują dwa rodzaje spółek – Spółki Prawa Handlowego oraz Spółki Prawa Cywilnego.
SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO:
Spółki osobowe:
- spółka jawna
- spółka partnerska
- spółka komandytowa
- spółka komandytowo-akcyjna
Spółki kapitałowe:
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
- spółka akcyjna
SPÓŁKI PRAWA CYWILNEGO:
- spółka cywilna
Czym się różnią te wszystkie spółki? Wieloma aspektami m.in. różnią się od siebie odpowiedzialnością, jaką ponosi spółka i jej właściciele, akcjonariusze lub udziałowcy, a także kosztami jej utworzenia i sposobami prowadzenia księgowości. Podstawowe różnice pomiędzy wszystkimi spółkami funkcjonującymi w Polsce:
Spółka jawna
- Minimalna liczba założycieli: 2 wspólników.
- Dokument założycielski: umowa w formie pisemnej.
- Minimalna wysokość kapitału zakładowego: nie jest określona prawem.
- Organ spółki: nie powołuje się.
- Reprezentacja spółki: sprawy spółki może prowadzić jeden, kilku lub wszyscy wspólnicy: zgodnie z umową spółki.
- Odpowiedzialność za zobowiązania: każdy wspólnik odpowiada bez ograniczeń całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.
- Wynagrodzenie: wspólnicy mają prawo do równego udziału w zyskach oraz corocznie do 5% odsetek od swojego kapitału udziałowego.
Spółka partnerska
- Minimalna liczba założycieli: 2 wspólników (partnerów) wykonujących wolne zawody.
- Dokument założycielski: umowa w formie pisemnej.
- Minimalna wysokość kapitału zakładowego: nie jest określona prawem.
- Organ spółki: brak, można powołać zarząd.
- Reprezentacja spółki: spółkę może reprezentować jeden partner, kilku lub wszyscy – zgodnie z umową spółki.
- Odpowiedzialność za zobowiązania: partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce.
- Wynagrodzenie: partnerzy mają prawo do wypracowanych przez siebie zysków po uwzględnieniu wspólnych kosztów spółki.
Spółka komandytowa
- Minimalna liczba założycieli: 2 wspólników (w tym co najmniej jeden komplementariusz i komandytariusz).
- Dokument założycielski: umowa w formie aktu notarialnego.
- Minimalna wysokość kapitału zakładowego: nie jest określona prawem.
- Organ spółki: brak.
- Reprezentacja spółki: spółkę reprezentują komplementariusze, a po uzyskaniu pełnomocnictw mogą ją reprezentować także komandytariusze.
- Odpowiedzialność za zobowiązania: co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada bez ograniczeń za zobowiązania spółki, a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej, która została określona w umowie.
- Wynagrodzenie: komplementariusze i komandytariusze uczestniczą w zyskach proporcjonalnie do wniesionego do spółki wkładu.
Spółka komandytowo-akcyjna
- Minimalna liczba założycieli: 2 wspólników (w tym co najmniej jeden komplementariusz i akcjonariusz).
- Dokument założycielski: statut w formie aktu notarialnego.
- Minimalna wysokość kapitału zakładowego: 50 000 zł.
- Organ spółki: walne zgromadzenie, rada nadzorcza (jest obowiązkowa, jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób).
- Reprezentacja spółki: spółkę reprezentują komplementariusze, którzy pełnią rolę zarządu.
- Odpowiedzialność za zobowiązania: co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada bez ograniczeń za zobowiązania spółki, a co najmniej jeden wspólnik (akcjonariusz) nie odpowiada za zobowiązania spółki.
- Wynagrodzenie: komplementariusze i komandytariusze uczestniczą w zyskach spółki proporcjonalnie do wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
- Minimalna liczba założycieli: 1 założyciel.
- Dokument założycielski: statut w formie aktu notarialnego.
- Minimalna wysokość kapitału zakładowego: 5 000 zł, jeden udział to minimum 50 zł.
- Organ spółki: zgromadzenie wspólników i zarząd, rada nadzorcza lub komisja rewizyjna – są obowiązkowe, gdy kapitał zakładowy przewyższa 500 000 zł, a wspólników jest więcej niż 25.
- Reprezentacja spółki: zarząd.
- Odpowiedzialność za zobowiązania: spółka odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem bez ograniczeń, wspólnicy nie są odpowiedzialni za zobowiązania spółki – ponoszą ryzyko do wartości wkładów wniesionych do spółki.
- Wynagrodzenie: wspólnicy mają prawo do udziału w zysku przeznaczonym do podziału, spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przyszłego zysku.
Spółka akcyjna
- Minimalna liczba założycieli: 1 założyciel.
- Dokument założycielski: statut w formie aktu notarialnego.
- Minimalna wysokość kapitału zakładowego: 100 000 zł, wartość jednej akcji nie może być niższa niż 1 gr.
- Organ spółki: walne zgromadzenie akcjonariuszy, rada nadzorcza, zarząd.
- Reprezentacja spółki: zarząd.
- Odpowiedzialność za zobowiązania: spółka odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem bez ograniczeń, akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki – ponoszą ryzyko do wartości posiadanych akcji spółki.
- Wynagrodzenie: akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku przeznaczonym do podziału, proporcjonalnie do ilości posiadanych akcji.
Spółka cywilna
- Minimalna liczba założycieli: 2 wspólników.
- Dokument założycielski: umowa w formie pisemnej.
- Minimalna wysokość kapitału zakładowego: nie jest wymagany.
- Organ spółki: brak.
- Reprezentacja spółki: każdy wspólnik.
- Odpowiedzialność za zobowiązania: wspólnicy odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem (zarówno majątkiem spółki, jak i osobistym).
- Wynagrodzenie: wspólnicy mają prawo do równego udziału w zyskach.
Wszystkie Spółki Handlowe wymagają zarejestrowania w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Do rejestracji spółki używa się urzędowych formularzy, które dostępne są nieodpłatnie w sądach rejestrowych oraz na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Spółka Cywilna jako jedna z form prowadzenia działalności nie stanowi odrębnego podmiotu w obrocie gospodarczym. Nie wymaga też rejestracji w KRS. Jej wspólnicy podlegają jedynie wpisowi do CEIDG.
Autor artykułu
Szymon Furman
Zespół Marketingu DGCS S.A.